ส่วนที่ 5 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการสืบค้น

บทนำ

เอกสารส่วนนี้กล่าวถึงนิยามศัพท์ ที่เป็นพื้นฐานการทำความเข้าใจคำหลักต่างๆ ในประเด็นอาหารเพื่อสุขภาวะ ฐานข้อมูลภาคีเครือข่ายประเด็นอาหาร และตัวอย่างสื่อชุดความรู้ประเด็นอาหาร ไว้สำหรับเป็นคลังข้อมูลสนับสนุนการวางแผนดำเนินงานในพื้นที่ การสื่อสารเชิงประเด็นกับแต่กลุ่มวัย และการนำไปใช้เชิงนโยบาย ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ส่วนที่ 5 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการสืบค้น

กล่าวถึงข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการสืบค้น ไม่ว่าจะเป็น นิยามศัพท์ ฐานข้อมูลภาคีเครือข่าย และตัวอย่างสื่อชุดความรู้ประเด็นอาหาร ไว้สำหรับเป็นคลังข้อมูลสนับสนุนการวางแผนดำเนินงานในพื้นที่ การสื่อสารเชิงประเด็นกับแต่กลุ่มวัย และการนำไปใช้เชิงนโยบาย ได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมลิ้งค์การสืบค้น

5.1 นิยามศัพท์

อาหารเพื่อสุขภาวะ (Healthy Food & Nutrition)	อาหารที่มีคุณลักษณะทางกายภาพและส่วนประกอบทีมีคุณค่าทางโภชนาการ และมีความปลอดภัย ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพและเป็นอาหารที่่ผ่าน กระบวนการผลิตที่่คำนึงถึงการหมุนเวียนของทรัพยากรให้เกิดความสมดุุลทางธรรมชาติและรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ
ระบบอาหารที่ยั่งยืน (sustainable food system)	ระบบอาหารที่่ให้ความมั่นคงด้านอาหารและโภชนาการแก่ทุกคนในมิติด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารและโภชนาการ สำหรับคนรุ่นต่อไปซึ่งจะไม่ลดลง หมายความว่า มีความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ มีประโยชน์ในวงกว้างสำหรับสังคมและมีผลกระทบเชิงบวกหรือเป็นกลางต่อสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ
ปัจจัยแวดล้อมด้านอาหารสุขภาวะ (food environment)	คุณลักษณะทางด้านกายภาพเศรษฐกิจ นโยบาย สังคมวัฒนธรรมการสร้างโอกาสและเงื่อนไข ที่่มีผลต่อการเลือกบริโภคอาหารและเครื่องดื่มของประชาชน

ความปลอดภัยของอาหาร	การจัดการให้อาหารและสินค้าเกษตรที่นำมาเป็นอาหารบริโภคสำหรับมนุษย์มีความปลอดภัย โดยไม่มีลักษณะเป็นอาหารไม่บริสุทธิ์ตามกฎหมายว่าด้วยอาหารและตามกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งอาหารที่มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้ด้วย 1) อาหารที่มีจุลินทรีย์ก่อโรคหรือสิ่งที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพเจือปนอยู่ 2) อาหารที่มีสารหรือวัตถุเคมีเจือปนอยู่ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องในปริมาณที่อาจก่อให้เกิดอันตรายหรือสามารถสะสมในร่างกายที่ก่อให้เกิดโรคหรือผลกระทบต่อสุขภาพ 3) อาหารที่ได้ผลิต ปรุง ประกอบ บรรจุ ขนส่ง หรือมีการเก็บรักษาไว้โดยไม่ถูกสุขลักษณะ 4) อาหารที่ผลิตจากสัตว์ หรือผลผลิตจากสัตว์ที่เป็นโรคอาจติดต่อถึงคนได้ 5) อาหารที่ผลิต ปรุง ประกอบจากสัตว์และพืช หรือผลผลิตจากสัตว์และพืชที่มีสารเคมีอันตราย เภสัชเคมีภัณฑ์หรือยาปฏิชีวนะตกค้างในปริมาณที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ 6) อาหารที่มีภาชนะบรรจุประกอบด้วยวัตถุที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
ความมั่นคงทางอาหาร (food security)	การเข้าถึงอาหารที่มีอย่างเพียงพอสำหรับการบริโภคของประชาชนในประเทศ อาหารมีความปลอดภัยและมีคุณค่าทางโภชนาการเหมาะสมตามความต้องการตามวัยเพื่อการมีสุุขภาวะที่ดี รวมทั้งการมีระบบการผลิตที่่เกื้อหนุน รักษาความสมดุุลของระบบนิเวศวิทยาและความคงอยู่ของฐานทรัพยากรอาหารทางธรรมชาติของประเทศ ทั้งในภาวะปกติหรือเกิดภัยพิบัติ สาธารณภัยหรือการก่อการร้าย อันเกี่ยวเนื่องจากอาหาร ความมั่นคงทางอาหารจะต้องมีองค์ประกอบสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ การมีอาหารเพียงพอ (Food Availability) การเข้าถึงอาหาร (Food Access) การใช้ประโยชน์จากอาหาร (Food Utilization) และการมีเสถียรภาพด้านอาหาร (Food Stability)
พลเมืองอาหาร (food citizenship)	คนหรือผู้คนที่่ตระหนักถึงศักยภาพสิทธิบทบาทหน้าที่่ในการเข้าถึง และบริโภคอาหารที่่มีสุขภาวะ โดยสร้างการเปลี่ยนแปลงทั้งต่อตนองและสังคม
ชุมชนอาหาร (food community)	พื้นที่่ความสัมพันธ์ของผู้คนที่่มีความตระหนักและนำสู่การร่วมสร้างอาหารที่่ดี ทำให้เกิดการเข้าถึงอาหารที่่หลากหลายปลอดภัย ทั่วถึง เป็นธรรมอาทิ การพัฒนาโรงเรียนอาหารสุขภาวะ โรงพยาบาลอำเภอสีเขียว ตลาดสีเขียวชุมชน การร่วมผลักดันอุตสาหกรรมอาหารให้มีทางเลือกเพื่อสุขภาพที่่มากขึ้นในราคาที่่เหมาะสมเป็นธรรม เป็นต้น
เศรษฐกิจอาหาร (food economy)	รููปแบบการประกอบการอาหารที่่ดีต่อสุขภาพโดยมุ่งใช้ทรัพยากรอย่างบูรณาการขององค์กรต่าง ๆ ในพื้นที่่ โดยควรได้รับการหนุนเสริมจากมาตรการหรือนโยบายของท้องถิ่นและภาครัฐ (incentive structure)
ความรอบรู้ด้านอาหาร (food literacy)	ความคิดอ่านเกี่ยวกับอาหารในทุกมิติ ทั้งความรู้้จากผู้เชี่ยวชาญในเรื่องความมั่นคงอาหาร อาหารปลอดภัย โภชนาการ รวมทั้งความรู้จากภูมิปัญญาพื้นบ้านที่่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอาหารที่ดีต่อสุขภาพตั้งแต่การเลือก การเตรียมการปรุง การกิน มีการเข้าถึงข้อมูลที่่ช่วยในการคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ ลงมือปฏิบัติ บอกต่อ ขยายผล
กลุ่มเปราะบาง	คนที่่มีปัญหาด้านสุขภาพหรือมีปัญหาในการเข้าถึงบริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ อาทิ คนพิการ ผู้ต้องขัง ผู้สูงอายุุที่่มีภาวะพึ่งพิง พระสงฆ์และผู้ด้อยโอกาสทางสังคมเศรษฐกิจหรือด้านอื่นๆ

5.2 ฐานข้อมูลภาคีเครือข่ายประเด็นอาหาร

ลำดับ	ชื่อ-สกุล	องค์กร/หน่วยงาน	เบอร์โทร
1	อ.กชกร วรอาคม	ศูนย์เกษตรกรรมเมือง สยามกรีนสกาย	087-6931566 , 094-3350399
2	นาย ปรัชญา ลือชาจรัสสิน	บริษัท ปั้นเมือง จำกัด	089-7594632
3	นายสุชาติ สุขเจริญ	สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย	089-6818898
4	รศ.พญ.อุมาพร สุทัศน์วรวุฒิ	สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย	02-6120806
5	รศ.ดร.เบญจมาศ อยู่ประเสริฐ	สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตรและสหกรณ์มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช	081-2662434
6	นางสาวปรกชล อู๋ทรัพย์	มูลนิธิชีววิถี	089-8955173
7	นางสาวณัจยา แก้วนุ้ย	สมาคมธุรกิจอาหารและสปาไทย	081-8603954 , 080-5567744 , 087-8184040
6	ศ.คลีนิก พญ.ศิราภรณ์ สวัสดิวร	มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย	099-4492398
7	ผศ.ดร.ชนิพรรณ บุตรยี่	มูลนิธิส่งเสริมโภชนาการฯ	081-4118922
8	นางสาวกิ่งแก้ว จั๋นติ๊บ	ศูนย์ประสานงานหลักประกันสุขภาพประชาชนเครือข่ายชาติพันธุ์จังหวัดเชียงใหม่	083 766 9574
9	พ.ต.อ.สมชาย จันทร์คง	กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค	081-4094747
10	อ.ดร.นรีมาลย์ นีละไพจิตร	ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล	063-7625518
11	นายสง่า ดามาพงษ์	นักวิชาการอิสระ	081-5664488
12	ดร.ไพบูลย์ เอี่ยมขำ	สำนักส่งเสริมและสนับสนุนอาหารปลอดภัย สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข	081-8579535
13	นายธนบูรณ์ สมบูรณ์	บริษัท ครีเอทีฟ มูฟ จำกัด	085-0440999
14	นางจิรภา สินธุนาวา	สำนักกิจการในพระดำริพระเจ้าหลานเธอฯสำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม	02-142-5150
15	นางธัญญา วรรณพฤกษ์	โรงพยาบาลเทพธารินทร์	081-6825010
16	คุณมารุต จาติเกตุ	มูลนิธิการศึกษาไทย	081-8119644
17	นางสาวจุวัฒน์ บุษมาลี	มูลนิธิกองทุนการศึกษาเพื่อการพัฒนา	02-5799209-11
18	ผศ.ดร.วราภา มหากาญจนกุล	ภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์	083-2596363
19	นางสาววรลักษณ์ คงหนู	นักวิชาการอิสระ	089-8156502
20	นางสาวกรรณิกา ถุนาพรรณ์	สาขาวิชาการ เทคโนโลยีสถาปัตยกรรมและเทคโนโลยีอาคาร มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์	081-8015036
21	ดร. ดวงใจ วิชัย	มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ	085-8503038
22	นายสมโชค คุณสนอง	นักวิชาการอิสระ	081-9052494
23	นายวัชรายุทธ เถาะมัน	สมาคมเยาวชนจังหวัดสงขลา	090-1804548
24	ศ.ดร. พวงรัตน์ ขจิตวิชยานุกูล	คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่	061-6598715
25	บาทหลวงไพรัช ศรีประเสริฐ	มูลนิธิเพื่อการพัฒนาชุมชน	02-681-3900
26	นางสาวจันทร์จิดา งามอุไรรัตน์	บริษัท ผักสร้างสุข จำกัด	094-6518282
27	นายกิตติ ทิศสกุล	สมาคมสหพันธ์ท่องเที่ยวภาคเหนือ จังหวัดเชียงราย	053-716440, 093-9654955
28	นพ.วันชัย สัตยาวุฒิพงศ์	สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา	02-590-7410
29	นายธนบูรณ์ สมบูรณ์	บริษัท กรีนเนอรี่ เอสอี จำกัด	02-033-7474
30	นางวัลลภา แวนวิลเลียนส์วาร์ด	บริษัท สวนเงินมีมา จำกัด	02-622-2495
31	นายชาติรัฐ เครือหงษ์	ศูนย์การเรียนรู้ชีวิตและสิ่งแวดล้อม	082-4023151
32	นายวิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ	มูลนิชีววิถี	089-4497330
33	ดร.เพ็ญ สุขมาก	สถาบันการจัดการระบบสุขภาพ มหาวิทยาลับสงขลานรินทร์	089-5951811
34	นางสุภา ใยเมือง	มูลนิธิเกษตรกรรมยั่งยืน (ประเทศไทย)	081-3016141
35	นายสุพจน์ หลี่จา	สมาคมสร้างเสริมสุขภาวะชุมชนชาติพันธุ์	081-2891513
36	นางนัยนา หวานคำ	มูลนิธิพัฒนาภาคเหนือ	081-9920879
37	นางจงกลนี วิทยารุ่งเรือง	มูลนิธิพัฒนาโภชนาการ	095-8010505
38	คุณประภาศรี กตัญญู	INI-Innovation Network International เครือข่ายนวัตกรรมสากล (food spirit และอาหารปลอดภัย)	0615197861
39	นางสาวพวงทอง ว่องไว	มูลนิธิพะเยาเพื่อการพัฒนา	054-458758
40	นางสาวปิยาพร อรุณพงษ์	นักวิชาการอิสระ	099-2681866

5.3 ตัวอย่างสื่อ ชุดความรู้ประเด็นอาหาร

อ้างอิง

1. เพลินพาดี. รายงานการทบทวนและประมวลองค์ความรู้สุขภาวะอาหารเพื่อสุขภาวะเพื่อสนับสนุนการสื่อสารและขยายผล.ภายใต้โครงการทบทวนและประมวลองค์ความรู้สุขภาวะเชิงประเด็น เพื่อการสื่อสารและขยายผล สนับสนุนโดย ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

2. วรลักษณ์ คงหนู. รายงานฉบับสมบูรณ์การสังเคราะห์ประมวลผลองค์ความรู้สุขภาวะเชิงประเด็นภาพรวมประเด็นอาหาร.สนับสนุนโดยโครงการทบทวนและประมวลองค์ความรู้สุขภาวะเชิงประเด็นเพื่อสนับสนุนการสื่อสารและขยายผล ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

องค์ความรู้เชิงประเด็น : อาหารเพื่อสุขภาพ.

ชื่องานบทความ : ส่วนที่ 5 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการสืบค้น

บทนำ

ส่วนที่ 5 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการสืบค้น

5.1 นิยามศัพท์

5.2 ฐานข้อมูลภาคีเครือข่ายประเด็นอาหาร

5.3 ตัวอย่างสื่อ ชุดความรู้ประเด็นอาหาร

อ้างอิง

ความคิดเห็น 0











แหล่งข้อมูลสื่อ ชุดความรู้ประเด็นอาหารของสสส. https://www.facebook.com/thaihealth/ https://www.thaihealth.or.th/ https://resourcecenter.thaihealth.or.th/