ด้วยสถานการณ์พฤติกรรมเนือยนิ่งหรือพฤติกรรมติดจอที่ดูจะมีความรุนแรงมากขึ้น เป็นเรื่องสําคัญเร่งด่วนที่ต้องแก้ไข ซึ่งทางออกก็คือ การเพิ่มกิจกรรมทางกาย
กิจกรรมทางกาย (Physical Activity) หมายถึง การขยับเคลื่อนไหวร่างกายในอิริยาบถต่าง ๆ ซึ่งก่อให้เกิดการใช้และเผาผลาญพลังงานโดยกล้ามเนื้อ ซึ่งรวมถึงการเคลื่อนไหวร่างกายในชีวิตประจําวัน ทั้งการทํางาน การเดินทาง และทำกิจกรรมต่าง ๆ

สําหรับผู้ใหญ่มีรูปแบบกิจกรรมทางกายและการลดพฤติกรรมเนือยนิ่งที่เหมาะสมกับลักษณะการทํางาน และชีวิตประจําวัน โดยเน้นไปที่การลดพฤติกรรมเนือยนิ่งเป็นระยะ ๆ ในขณะทํางาน กิจกรรมทางกายจากการเดินทางและนันทนาการ เป็นกิจกรรมที่สามารถทําได้ก่อนทํางานและหลังเลิกงาน รวมทั้งมีข้อแนะนํากิจกรรมทางกายสําหรับผู้ป่วยในกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
ประโยชน์จากกิจกรรมทางกายและการลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง ช่วยสร้างเสริมความแข็งแรงของระบบการไหลเวียนโลหิต ระบบหายใจ กล้ามเนื้อ กระดูก รวมถึงความยืดหยุ่นของร่างกาย ลดโอกาสการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น อ้วน เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจ ฯลฯ ทำให้มีความกระตือรือร้น ลดความเครียด และภาวะซึมเศร้า ลดภาระค่าใช้จ่ายจากการรักษาพยาบาล ลดการขาด/ลางาน เพิ่มศักยภาพในการทํางาน และขับเคลื่อนประเทศ รวมทั้งเตรียมความพร้อมเป็นผู้สูงวัยที่แข็งแรงและมีคุณค่าในอนาคต
เมื่อรู้ถึงความสำคัญและจำเป็นของการทำกิจกรรมทางกายเพียงพอแล้ว บางคนอาจจะเกิดคำถามว่า แค่ไหนอย่างไรจึงเรียกว่า เพียงพอ
การมีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอ (Adequate Physical Activity) สำหรับคนอายุ 15-17 ปี คือ ทํากิจกรรมต่าง ๆ ในระดับปานกลางและหรือระดับหนัก ระยะเวลาตั้งแต่ ๔๒๐ นาที[YT1] [KJ2] /สัปดาห์ ส่วนคนอายุ 18 ปีขึ้นไปมีระยะเวลาในการทํากิจกรรมต่าง ๆ ในระดับหนัก ระยะเวลาตั้งแต่ 75 นาที/สัปดาห์ และหรือมีระยะเวลาในการทํากิจกรรมต่าง ๆ ในระดับปานกลาง ระยะเวลาตั้งแต่ 150 นาที/สัปดาห์
สำหรับกิจกรรมทางกายแบ่งเป็นระดับเบา (Light Intensity) ออกแรงเคลื่อนไหวน้อย รู้สึกเหนื่อยน้อย เช่น การเคลื่อนไหวในชีวิตประจําวัน ได้แก่ ยืน เดินระยะทางสั้น ๆ ฯลฯ กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง (Moderate Intensity) กิจกรรมที่ทําให้รู้สึกเหนื่อยปานกลาง เช่น เดินเร็ว ปั่นจักรยาน ทํางานบ้าน ฯลฯ ระหว่างทํากิจกรรมสามารถพูดเป็นประโยคได้ มีเหงื่อซึม อัตราการเต้นหัวใจอยู่ระหว่าง 120-150 ครั้งต่อนาที และกิจกรรมทางกายระดับหนัก (Vigorous Intensity) ทําให้รู้สึกเหนื่อยมาก ใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น วิ่ง เดินขึ้นบันได ออกกําลังกาย เล่นกีฬา ฯลฯ โดยระหว่างทํากิจกรรมไม่สามารถพูดเป็นประโยคได้ รู้สึกหอบเหนื่อย อัตราการเต้นหัวใจ 150 ครั้งต่อนาทีขึ้นไป
กิจกรรมทางกายแบ่งออกเป็น แบบแอโรบิคที่มีการเคลื่อนไหวร่างกายต่อเนื่องตั้งแต่ 10 นาทีขึ้นไป เน้นการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น เดินเร็ว วิ่ง กระโดด ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีแบบสร้างความแข็งแรง เน้นกิจกรรมที่กล้ามเนื้อต้องออกแรงต้านทานกับน้ำหนักของร่างกาย หรือน้ำหนักอุปกรณ์ อย่างเช่น การออกกำลังกายเวทเทรนนิ่ง นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมทางกายแบบสร้างความอ่อนตัว เช่น การเหยียดยืด โยคะ ฯลฯ และแบบสร้างความสมดุล/การทรงตัว เช่น การเดินตามเส้นตรงด้วยปลายเท้า การยืนด้วยเท้าข้างเดียวกางแขน เป็นต้น

สําหรับผู้ใหญ่หรือคนในวัยทำงานที่ต้องนั่งเก้าอี้หรืออยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นระยะเวลายาวนานในแต่ละวัน ควรที่จะมีกิจกรรมทางกายก่อนหรือหลังเลิกงานเป็นประจํา และในขณะทํางานควรเปลี่ยนอิริยาบถร่างกายเป็นระยะด้วย เพื่อเลี่ยงพฤติกรรมเนือยนิ่งซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อ ในคนทำงานที่ใช้แรงงานระหว่างวันอยู่แล้ว ก็ควรมีการสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อที่ใช้งานเป็นประจํา เพื่อป้องกันการบาดเจ็บ
ก่อนจะลุกขึ้นมาขยับทำกิจกรรมทางกาย สำหรับคนที่ไม่เคยมีกิจกรรมทางกายมาก่อนให้ค่อย ๆ เริ่มทําจากเบาไปหนัก จากช้าไปเร็ว ให้มีกิจกรรมทางกายแบบแอโรบิค ซึ่งช่วยพัฒนาระบบไหลเวียนโลหิตและระบบหายใจ มีทั้งกิจกรรมระดับหนักและปานกลางผสมผสานกัน
ตัวอย่างเช่น ทำกิจกรรมทางกายระดับปานกลาง เช่น เดินเร็ว ทําสวน ปั่นจักรยาน ยกของเบา และทําความสะอาดบ้าน อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ หรือวันละ 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ ร่วมกับทำกิจกรรมทางกายระดับหนัก เช่น วิ่งเร็ว ว่ายน้ำ ขุดดิน เดินขึ้นบันได และเล่นกีฬาอย่างน้อย 75 นาที ต่อสัปดาห์ หรือวันละ 15 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ เป็นต้น
หากปฏิบัติได้อาจเพิ่มความเข้มข้นของกิจกรรมทางกายขึ้นไปอีกได้ ในแต่ละสัปดาห์ควรเพิ่มกิจกรรมพัฒนากล้ามเนื้อ เพื่อความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อ โดยเน้นกล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น ขา สะโพก หลัง ท้อง หน้าอก ไหล่ ต้นแขน เป็นต้น รวมทั้งเพิ่มกิจกรรมพัฒนาความอ่อนตัวของกล้ามเนื้อ เช่น โยคะ รำมวยจีน ฯลฯ
ที่สำคัญคือ ในตอนนั่งทํางาน นั่งประชุม ใช้คอมพิวเตอร์ นั่งดูโทรทัศน์ และใช้โทรศัพท์มือถือ ควรลุกเปลี่ยนอิริยาบถทุก 2 ชั่วโมงด้วยการลุกยืน เดินไปมา หรือยืดเหยียดร่างกาย เป็นต้น
องค์กรช่วยสร้างกิจกรรมทางกายได้
การสร้างพฤติกรรมสุขภาพที่ดีโดยมีกิจกรรมทางกายให้เพียงพอในคนวัยทำงานนั้น สถานที่ทํางานหรือสถานประกอบการต่าง ๆ มีบทบาทสำคัญ สามารถช่วยสนับสนุนการเพิ่มระดับกิจกรรมทางกายในระหว่างการทํางาน รวมทั้งลดพฤติกรรมเนือยนิ่งได้
จากหนังสือ “ข้อแนะนำการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย การลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง และการนอนหลับ สำหรับผู้ใหญ่ (18-59 ปี)” ซึ่งกรมอนามัยและสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดทำขึ้นได้แนะนำว่า ควรสร้างนโยบายจูงใจหรือสวัสดิการเพื่อส่งเสริมกิจกรรมทางกาย โดยให้ผู้บริหารระดับสูงเป็นต้นแบบผู้นํากิจกรรมทางกายและเชิญชวนพนักงาน
การจัดกิจกรรมขยับร่างกายก่อนหรือหลังทํางาน และทุก ๆ 2 ชั่วโมง ด้วยการนํายืดเหยียด ร่างกายสั้น ๆ หรือเดินประมาณ 3-5 นาที
ส่งเสริมให้มีการจัดกลุ่มหรือชมรมออกกําลังกายตามความสนใจของพนักงาน ควรให้พนักงานมีส่วนร่วมในการรวมกลุ่มและบริหารจัดการเอง แต่ให้มีการสนับสนุนด้านงบประมาณ สถานที่ และอุปกรณ์
จัดสิ่งอำนวยความสะดวกต่อการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย เช่น ห้องอาบน้ำ ลู่วิ่ง โต๊ะปิงปอง จุดจอดจักรยานที่ปลอดภัย โต๊ะทํางานแบบยืน เก้าอี้ลูกบอล
นอกจากนี้ ยังสามารถรณรงค์การมีวิถีชีวิตที่กระฉับกระเฉง เช่น เดินทางด้วยการเดิน ปั่นจักรยาน หรือใช้รถสาธารณะ การใช้บันได เดินหรือวิ่งส่งเอกสาร สำหรับกิจกรรมในสถานที่ทํางาน อย่างเช่น การเดินขึ้นลงบันได การยืดเหยียด การเดินรับส่งเอกสาร การปั่นจักรยาน การเดินระหว่างอาคาร เป็นต้น
[YT1]ตัวเลขนี้ถูกต้องนะคะ (ดูมากกว่า 18 ปีขึ้นไปเยอะมากค่ะ)
[KJ2]ถูกต้องค่ะ ตาม ref.ที่ 3 ของบทความ หน้าที่ 45 ค่ะ
เข้าสู่ระบบเพื่อโพสต์ความคิดเห็น
ความคิดเห็น 9
วสันต์ @วสันต์ 2 เดือนที่แล้ว บทความดีมากครับ
Suwatchai_... @manful 2 เดือนที่แล้ว Test ....
ชลธยา ทรงร... @เหน่ง 2 เดือนที่แล้ว ขอบคุณที่แนะนำวิธีการลดพฤติกรรมเนือยนิ่งนะคะ
วสันต์ @วสันต์ 2 เดือนที่แล้ว บทความดีมากครับ
Nutsuda Po... @nutsuda.p 2 เดือนที่แล้ว เป็นบทความที่มีประโยชน์มากค่ะ ^^
กาญจนา @Chandrakarn 2 เดือนที่แล้ว บทความมีประโยชน์มากค่ะ ขออนุญาตแชร์ไปให้เพื่อนๆ อ่านนะคะ
pnk. @pnk. 2 เดือนที่แล้ว เป็นบทความที่ให้ความรู้เกี่ยวกิจกรรมทางกายได้ดี มีแหล่งอ้างอิงที่เชื่อถือได้ ขอบคุณค่ะ
ครูมั่นหน้... @nongtamon.not@gmail.com 2 เดือนที่แล้ว ข้อมูลดีมากๆเลยค่ะ
พี่บอมโกศล @พี่บอม 1 เดือนที่แล้ว ดีจังเลย สุขภาพดีไ่ม่มีขาย ต้องทำเอง