พฤติกรรมเนือยนิ่ง (Sedentary Behavior) หมายถึง ภาวะที่ร่างกายเคลื่อนไหวน้อย เช่น นั่งอยู่กับที่เป็นเวลานาน ๆ โดยใช้พลังงาน 1.5 MET(Metabolic Equivalent of Task) หรือต่ำกว่า

เด็กไทยในปัจจุบันมีพฤติกรรมเนือยนิ่งเพิ่มมากขึ้น ส่วนหนึ่งเพราะความเจริญทางด้านเทคโนโลยีที่ทำให้เด็ก ๆ ใช้เวลาส่วนใหญ่กับหน้าจอมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการใช้สื่อสังคมออนไลน์ เล่นเกม ดูวิดีโอ หรือการใช้แอปพลิเคชันต่าง ๆ ผ่านอุปกรณ์ เช่น สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต หรือคอมพิวเตอร์

ตามข้อมูลของ Active Healthy Kids Global Alliance ในการสำรวจประเทศสมาชิก 57 ประเทศ เมื่อปี 2565 พบว่า เด็กไทยส่วนใหญ่มีพฤติกรรมเนือยนิ่งมากและสูงเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนด โดยพฤติกรรมเนือยนิ่งของเด็กไทยนั้นอยู่ลำดับที่ 2 ของโลก ขณะที่การทำกิจกรรมทางกายหรือการเล่นของเด็กไทยอยู่อันดับที่ 27 ของโลก

ในบางประเทศเช่น สหรัฐอเมริกา พบว่า วัยรุ่นมีพฤติกรรมเนือยนิ่งมากและออกกำลังกายน้อย ตามที่องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้ วัยรุ่นควรออกกำลังกายระดับปานกลางหรือหนักอย่างน้อย 60 นาทีทุกวัน แต่จากผลการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร The Lancet Child & Adolescent Health เมื่อปี 2019 ระบุว่า วัยรุ่นอเมริกันที่ไปโรงเรียนมีจำนวนน้อยกว่าร้อยละ 20 ที่ออกกำลังกายระดับปานกลางหรือหนักอย่างน้อย 60 นาทีทุกวัน

พฤติกรรมเนือยนิ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพ เมื่อร่างกายขาดการขยับเขยื้อน ระบบเมตาบอลิซึมในร่างกายจะทำงานแย่ลง รวมทั้งอัตราการเผาผลาญพลังงานจะน้อยไปด้วย ก่อให้เกิดเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคอ้วนลงพุง ฯลฯ ซึ่งทำให้คนไทยเสียชีวิตถึง 3 แสนคนต่อปี

พฤติกรรมเนือยนิ่งไม่เพียงส่งผลกระทบต่อสุขภาพ แต่ยังมีผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในอนาคตด้วย

เพื่อต่อสู้กับพฤติกรรมเนือยนิ่งและผลเสียที่จะตามมา เด็กไทยต้องขยับตัวมากขึ้นเพื่อให้มีกิจกรรมทางกายอย่างสม่ำเสมอและเพียงพอ นอกจากจะเกี่ยวกับเรื่องน้ำหนักตัวแล้ว ยังช่วยปรับปรุงสุขภาพระบบต่าง ๆ ของร่างกาย มีประโยชน์ต่อสมอง สร้างสมาธิ ช่วยลดความเครียด เป็นต้น

การสร้าง “แอ็กทีฟไลฟ์สไตล์” ให้กับเด็ก ๆ เริ่มต้นง่าย ๆ ด้วย

-หากิจกรรมที่ชื่นชอบและเหมาะสม ซึ่งนอกจากจะได้เคลื่อนไหวร่างกายแล้วยังมีความสนุกสนานเป็นแรงจูงใจด้วย

-กิจกรรมทางกายไม่ได้มีเพียงแต่กีฬา แต่ยังรวมถึงกิจกรรมสันทนาการต่าง ๆ เช่น ขี่จักรยานในสวนสาธารณะ ไปแคมปิงว่ายน้ำ ปีนเขา พายเรือ สเก็ตบอร์ด เต้นรำ ฯลฯ

-งานบ้านง่าย ๆ ไม่ว่าจะ ดูดฝุ่น ตัดหญ้า ทำสวน ฯลฯ รวมทั้งการเคลื่อนไหวร่างกายในชีวิตประจำวัน เช่น ใช้บันไดแทนการใช้ลิฟต์ การเดินหรือการปั่นจักรยานเพื่อการเดินทาง ฯลฯ ต่างช่วยเรียกเหงื่อและเผาผลาญแคลอรีได้เช่นกัน

-การทำกิจกรรมทางกายร่วมกับครอบครัวหรือเพื่อนช่วยเป็นแรงกระตุ้นทำให้มีแรงจูงใจ สนุกสนาน ไม่รู้สึกเบื่อ

การให้ความรู้ สนับสนุน ส่งเสริม สร้างโอกาส และออกแบบให้เด็ก ๆ มีวิถีชีวิตที่แอ็กทีฟในวันนี้จะสร้างประโยชน์ในระยะยาว ซึ่งทุกฝ่ายจำทั้งครอบครัว โรงเรียน ชุมชน และภาคนโยบาย ผู้ปกครอง นักการศึกษา และผู้กำหนดนโยบายจำเป็นต้องช่วยกัน เพื่อให้เด็กไทยสดใส มีชีวิตชีวา และเต็มไปด้วยความกระฉับกระเฉง หลุดพ้นจากพฤติกรรมเนือยนิ่งและบอกลาโรคอ้วน