บทนำ
เชียงใหม่ ต้องเผชิญกับวิกฤตฝุ่น PM 2.5 มาอย่างต่อเนื่อง โดยหนึ่งในสาเหตุหลักคือ ไฟป่า ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและจากฝีมือมนุษย์
เพื่อจัดการกับปัญหานี้จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน รวมถึงชุมชนในพื้นที่ซึ่งมีศักยภาพในการช่วยดูแลป้องกันไฟป่า อย่างเช่น ชุมชนปงใต้ ต.บ้านปง อ.หางดง จ.เชียงใหม่
ชุมชนปงใต้รับมือป้องกันไฟป่า
บ้านปงใต้ มีพื้นที่ติดต่อกับเขตอุทยานแห่งชาติสุเทพ-ปุย ซึ่งเป็นอุทยานฯ ที่อยู่ใกล้ตัวเมืองเชียงใหม่มากที่สุด หากมีการเผาหรือเกิดไฟป่าขึ้นจะสร้างผลกระทบโดยตรงกับเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ซึ่งมีผู้คนอาศัยอยู่หนาแน่น
เพื่อปกป้องพื้นที่อุทยานฯ ประชาชน ชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของปงใต้ได้มีส่วนร่วมในการออกแบบและร่วมกันทำแนวกันไฟบริเวณสันเขาเชิงดอยเขตพื้นที่อุทยานฯ กว้าง 8 เมตร ระยะทางยาว 5.5 กิโลเมตร โดยกำจัดหญ้าและใบไม้แห้งที่เป็นเชื้อเพลิงออก ทำต่อเนื่องตั้งแต่เข้าสู่ฤดูแล้งราวเดือนกุมภาพันธ์ ไปจนถึงเมื่อเริ่มฤดูฝนในเดือนพฤษภาคมของทุกปี
พร้อมทั้งมีการจัดตั้งศูนย์เฝ้าระวังไฟป่าในชุมชน จัดเวรลาดตระเวน พร้อมหน่วยกำลังเสริม มาตรการนี้ประสบความสำเร็จด้วยดำเนินการพร้อมกันทั้ง 11 หมู่บ้านของ ต.บ้านปง ที่ผ่านมา ไฟป่าที่เกิดขึ้นรอบบ้านปงมักมากจากคนต่างพื้นที่ซึ่งเข้ามาหาของป่า
ดับไฟด้วยการสนับสนุนร่วมมือ
การร่วมแรงร่วมใจของชาวปงใต้ทำให้ 10 ปีที่ผ่านมาไม่มีการเผาหรือเกิดไฟป่าในอุทยานฯ ช่วยลดปัญหาฝุ่น PM2.5 ในเชียงใหม่ได้
บ้านปงใต้และหลายชุมชนได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐให้มีบทบาทป้องกันและควบคุมไฟป่า เมื่อเกิดไฟป่าชาวบ้านสามารถเข้าถึงจุดเกิดเหตุเพื่อช่วยดับไฟและควบคุมสถานการณ์ได้อย่างรวดเร็ว ด้วยความชำนาญพื้นที่ ไม่จำเป็นต้องรอเครื่องมือหรือบุคลากรจากภายนอก
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และสภาลมหายใจเชียงใหม่ได้ร่วมสนับสนุนชุมชนในเรื่องการดูแลรักษาป้องกันไฟป่า โดย สสส. ทำงานร่วมกับมหาวิทยาลัยในพื้นที่สร้างองค์ความรู้ จัดหาเครื่องมือที่ทันสมัยให้กับชาวบ้าน
ทั้งยังได้ร่วมกับกรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมยังได้จัดการฝึกอบรม เพื่อเพิ่มศักยภาพให้กับชุมชน และสร้างการมีส่วนร่วมในการจัดการปัญหาอย่างยั่งยืน
ลดแหล่งกำเนิด PM 2.5 เพิ่มประโยชน์
การร่วมกันปกป้องป่า ยังทำให้ภูเขาที่แห้งแล้งในอดีตของพื้นที่บ้านปงใต้ กลายมาเป็นผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ในปัจจุบัน และชุมชนยังได้รับประโยชน์มากมายจากการดูแลป่า บางชุมชนสามารถสร้างงานและรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงนิเวศวัฒนธรรม
นอกจากนี้ทาง สสส. ยังสนับสนุนโครงการที่เกี่ยวข้อง อย่างเช่น การจัดการใบไม้แห้งแปลงเป็นปุ๋ย สร้างรายได้ ด้วยแนวคิด "ลดการเผา-สร้างรายได้" เพื่อหาวิธีการจัดการกับใบไม้แห้งแทนการเผา โดยมีบริการรับทิ้ง บดกิ่งใบไม้ และสอนทำปุ๋ยหมัก
ทั้งยังมีการทำงานร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อช่วยลดการเผาด้วยการกำหนด 1 วันใน 1 สัปดาห์ให้เป็นวันรับเก็บขยะใบไม้ เมื่อไม่มีขยะใบไม้ให้เผาจึงช่วยลดมลพิษทางอากาศจากชุมชนได้
แนวทางการป้องกันไฟป่าของบ้านปงใต้ถือเป็นต้นแบบให้กับชุมชนอื่น ๆ ในการร่วมมือกันแก้ไขต้นตอของภัยพิบัติด้านสิ่งแวดล้อม เช่น หมอกควันและฝุ่น PM 2.5 นอกจากจะช่วยบรรเทาผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนแล้ว ยังเน้นย้ำถึงพลังของชุมชน ความสำคัญของการปกป้องคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและความพยายามร่วมกันในการกำหนดอนาคตที่ยั่งยืนด้วย
อ้างอิง
- สสส. เสริมพลังชุมชนปงใต้ ต้นแบบหมู่บ้านป้องกันไฟป่าตลอด 10 ปี ทำแนวกันไฟ ลดฝุ่น PM2.5 เพื่อลมหายใจคนเชียงใหม่, https://shorturl.asia/nLigd
'ฝุ่น ไฟป่า เผา' ลดได้ เมื่อชุมชนมีส่วนร่วม, https://shorturl.asia/iS5x2
0 ถูกใจ 560 การเข้าชม
งานบทความที่กำลังเป็นที่ได้รับความสนใจ
งานบทความที่เกี่ยวข้อง
เข้าสู่ระบบเพื่อโพสต์ความคิดเห็น
ความคิดเห็น 0